Spis treści
Większość osób nie wyobraża sobie rozpoczęcia dnia bez filiżanki kawy. Stała się ona dla nas prawdziwym rytuałem, stałym elementem dnia, który stawia na nogi, przywraca chęci i siły do pracy. Jaką kawę kupić? Czy warto sięgać po kawę komercyjną, dostępną na półkach sklepowych? Czy jest między nimi jakaś różnica?
Jaką kawę kupić?
Na co dzień jesteśmy wręcz bombardowani reklamami zachwalającymi produkty znanych marek. Reklamy w telewizji czy w radiu opisują wspaniałe właściwości kaw dostępnych w markecie, ale czy jest to prawda? A może warto sięgnąć po kawę z wyższej półki, tzw. kawa specialty?
Kawa speciality – co to jest?
Chcąc mieć pewność, że kawa, którą pijemy jest naprawdę świeża i wyjątkowa, powinniśmy poszukać tej oznaczonej jako „speciaity”.
W Stanach Zjednoczonych powstało Amerykańskie Stowarzyszenie Kawy Wysokiej Jakości, mające także swój odpowiednik w Europie. Działają w nim tak zwani Q graderzy, którzy oceniają jakość nie tylko naparu w filiżance, ale przede wszystkim ziaren.
Speciality to kawa, która w ramach oceny otrzymała ponad 80 punktów na 100 możliwych i charakteryzuje się najwyższą jakością. Sam smak kawy to oczywiście kwestia subiektywna dla każdego konsumenta. W jaki jednak sposób dokonują oceny specjaliści? Najpierw sprawdzają oni ewentualne defekty ziarna. Jeżeli kawa nie przejdzie pozytywnie tego testu, już na tym etapie jest klasyfikowana jako kawa niskiej jakości. Sprawdza się także obecność innych, obcych ciał czy zapachów w ziarnach. Drugim etapem oceny, którą przeprowadza Q grader jest sprawdzenie próbki już po wypaleniu ziaren. Głównym czynnikiem jest tu smak naparu i jest to zapewne najprzyjemniejsze zadanie dla Q gradera. Podczas tzw. cuppingu sprawdza się na przykład takie kwestie jak aromat, czystość, body kawy, jej posmak, słodycz, kwasowość i balans smaków.
Kawa komercyjna a kawa speciality
Od kawy komercyjnej speciality różni się przede wszystkim doskonałym jakościowo surowcem, bogatszym i głębszym aromatem, zazwyczaj także ceną, ale ta pozostaje proporcjonalna do smaku naparu, który dla prawdziwego konesera kawy ma kluczowe znaczenie. Warto też dodać, że to co możemy znaleźć na sklepowych półkach to najczęściej mieszanka dwóch gatunków kawy – Robusty i Arabiki, z przewagą tej pierwszej, ponieważ jest o wiele tańsza od cenionej na całym świecie Arabiki. Przekłada się to oczywiście na jakość końcowego naparu kawowego.
Określenie speciality stosuje się tylko do kawy wysokiej jakości, najczęściej z gatunku 100% Arabica, choć w ostatnim czasie można spotkać na rynku kawy specjalne z gatunku Robusta.
Zajmijmy się tą pierwszą, Arabiką. Ma ona subtelny, delikatny i wyważony smak, jest bardzo wyrafinowana i w odróżnieniu od Robusty dominuje w niej słodycz, a jej wyższa cena wynika także z faktu, iż jest bardziej wymagająca w uprawie. Drzewka Arabiki są bardzo podatne na różnego rodzaju choroby oraz zmianę klimatu, dodatkowo wymagają wiele uwagi podczas samego procesu uprawy jak i zbiorów.
Sposób produkcji
Kawa komercyjna różni się od kawy speciality także miejscem uprawy, są takie plantacje na świecie, które nadają się tylko do produkowania kawy komercyjnej, niskiej jakości. Speciality i napar „sklepowy” różnią się również przebiegiem procesu produkcji.
Można powiedzieć że kawa sklepowa nie jest tak starannie poddawana obróbce, co także wpływa na jej smak. Sam proces palenia ziaren również bardzo się różni. Kawy specjalne wypalane są powoli, w piecach bębnowych, gdzie tzw. roaster kontroluje i dostosowuje do odmiany ziarna cały proces, temperaturę oraz czas palenia. Taka kawa wypalana jest zazwyczaj w temp. ok 200 st. C przez około 15 minut, dzięki czemu z ziarna można wydobyć głębie smaku i aromatu tak różną dla każdego rejonu z którego pochodzi. Dla porównania kawy sklepowe, produkowane masowo wypalane są w ogromnych piecach o pojemności kilkuset kilogramów, a proces palenia przeprowadzany jest w temperaturach dochodzących do 900 st. C i może trwać nawet 60 sekund. Różnice w procesie przygotowania ziaren przekładają się oczywiście na smak.
Kawy speciality posiadają około 700 różnych substancji aromatycznych, które wpływają na zapach i smak naparu, niestety zbyt wysoka temperatura obróbki, jak w przypadku kawy sklepowej może te substancje zwyczajnie zniszczyć. W kawie komercyjnej mogą się także znaleźć ziarna z tak zwanym defektem, całkowicie zdatne do spożycia, ale jednak obniżające walory smakowe napoju. Kawy speciality natomiast poddawane są rygorystycznym kontrolom mającym na celu pozbycie się ziaren np. z ubytkami.
No więc jaką kawę kupić do ekspresu? Gdzie kupić kawę wysokiej jakości?
Czym kierować się przy wyborze najlepszej kawy? Zdecydowanie należy wybierać kawę prosto od producenta, czyli z palarni kawy, która zajmuje się importem ziarna wysokogatunkowego, jak również jego wypalaniem. Warto przy zakupie wybierać wyłącznie dobrą kawę ziarnistą, unikając kaw rozpuszczalnych oraz mielonych oraz zwrócić uwagę na datę palenia kawy, ponieważ decyduje ona o świeżości ziaren. Nie kupujmy kawy, której data palenia przekroczyła 6 miesięcy.
Kawa ma tę właściwość, że szybko wietrzeje, a przecież zależy nam na najwyższej jakości oraz świeżości naparu.
Wybór kaw jest bardzo duży, jeśli nie wiemy jaką kawę kupić, warto zdać się na pracownika palarni, który po zadaniu kilku pytań odnośnie naszych preferencji smakowych pomoże nam w wyborze odpowiedniego ziarna.
Warto dodać, że nasza palarnia wypali kawę specjalnie po złożeniu zamówienia. Dzięki temu nasi klienci mają pewność, że w ich ręce trafia produkt najświeższy, najwyższej jakości, niezwykle aromatyczny i co najważniejsze smaczny.
